‘Wie op zoek is naar de waarheid moet wel durven twijfelen.’
(Reclameslogan Dagblad Trouw – 2013)
De functie van angst (voor de waarheid)
De mens wil als organisme overleven en kent daarom ‘angst’. De mens is daarom voortdurend op zoek naar veiligheid en zekerheid om angst te vermijden. Daarom hebben we ook een ‘Verhaal’ nodig om ons houvast en veiligheid te geven in deze soms onzekere, onveilige, willekeurige en verwarrende wereld waarin verdriet en leed een onvermijdelijk onderdeel is. Ik vind het van belang om dit ‘mechanisme’, deze ‘neiging’ de eigen waarheid te bevestigen en wat daar niet mee overeenkomt te negeren, te herkennen bij mezelf. Het blijkt nog wel eens lastig te zijn bewust te zijn van deze psychologische valkuil en er niet steeds weer in te vallen….
De waarheid kan confronterend zijn en kan onze ideeën op zijn kop zetten. Bijvoorbeeld de waarheid over wat er in ons omgaat: confrontatie en pijn vermijdend willen we lang niet altijd onze gevoelens erkennen, accepteren. In onze relaties, in de politiek, op het werk, in de kerk: de waarheid wil maar niet gezocht worden om reden dat we veiligheid zoeken in het ‘Verhaal’ dat we met zoveel zorg hebben opgebouwd en waar we zoveel energie in hebben gestoken: dat willen we niet zomaar nuanceren of prijsgeven. We willen onze ‘beelden’, de ideeën die we hebben over de werkelijkheid in stand houden. We zijn hierin niet vrij: we zijn aan het Verhaal gehecht.
Met andere woorden: Het nieuwe onbekende wekt vaak weerstand op en kan gevoelens van onzekerheid of zelfs angst oproepen. Het bekende geeft een gevoel van (schijn)veiligheid. Heb we het lef om buiten ons eigen vertrouwde perspectief te kijken? Of willen we liever met een zeker en veilig gevoel blijven hangen in een ‘mogelijke’ illusie?
Tijdens mijn zoektocht kwam ik vele citaten tegen over het onderwerp ‘waarheid’. Ik heb die in de loop der jaren van diverse schrijvers en spirituele leraren verzameld en maak je hieronder getuige van.
Ik hoop dat het lezen hiervan meer duidelijk zal maken wat het begrip ‘waarheid’ inhoud, maar ook wat de zoektocht ernaar in de weg kan staan.
De bewust zoekende mens
Christiane Beerlandt over ‘de bewust zoekende mens’:
“De ideale instelling van de bewust zoekende mens is: kritische openheid en ‘ontvankelijkheid’, vol vertrouwen, hierbij elke ‘vooringenomenheid’ overboord gooiend: hij aanvaardt niets ‘zomaar’ – klakkeloos als een zombie -, hij wijst niets zomaar bevooroordeeld af, hij houdt ook niets voor onmogelijk’… Dit is de meest eerlijke en gezonde houding van de mens die op zoek is naar ‘waarheid’, naar de ware ‘zin’ van het leven. Een gezond-kritische doch open benadering van alles wat hij hoort, ziet of leest.”
(Uit: ‘De sleutel tot zelf-bevrijding’, pagina 22/23)
Ik destilleer: ‘kritische openheid’, ofwel ‘niets zomaar aanvaarden’ + ‘niets voor onmogelijk houden’. Ik probeer alles wat ik hoor of zie dan ook als ‘mogelijkheden’ te zien en niets bij voorbaat af te wijzen om zo mijn eigen ‘verhaal’, dat mij houvast en veiligheid biedt, te ‘beveiligen’. Ik vermijd dan ook het woord ‘overtuiging’ omdat mijns inziens ‘overtuigingen’ mij vastzetten. Immers: als ik ergens van ‘overtuigd’ ben, hoe kan ik dan nog openstaan voor een nieuw inzicht dat dit ‘stand-punt’ (ook een ‘fout woord’ in mijn ogen want het heeft iets onbeweeglijks in zich) in twijfel trekt of zelfs onderuit haalt? Wij willen onze ‘zorgvuldig bijeen-vergaarde’ waarheid/waarheden niet zomaar bijstellen, laat staan opgeven. We zijn bang voor allerhande ‘verlies’, dus ook voor het verlies van onze waarheden, waarheden waarvan wij menen dat die ons houvast, veiligheid en zekerheid geven. Daarom is verdediging vaak (en heel begrijpelijk) de eerste natuurlijke, automatische reactie op het moment dat onze waarheden in twijfel worden getrokken of zelfs worden aangevallen. Ik probeer mij er zelf dan ook van bewust te zijn wanneer ik de neiging heb te verdedigen en probeer ook te blijven luisteren naar de argumenten van de ander, zelfs als ik mij niet kan vinden in wat er wordt gezegd. Het is de kunst zelfs door te vragen wat de ander precies bedoelt en hoe deze tot zijn/haar bevindingen is gekomen. Al is het alleen maar om de ideeën van de ander beter te begrijpen en in contact te blijven met de ander[1].
[1] Lees mijn visie over ‘de ander’ in het deel ‘Zoektocht naar waar het ten diepste om gaat’ waarin wordt uitgelegd dat alles ten diepste met elkaar samenhangt, onderling verbonden en afhankelijk is en het begrip ‘de ander’ daarom een veel te beperkt ‘idee’ is: we zijn allemaal onderdeel van een groter geheel. Dat wordt helaas vaak niet gezien en erkend, met alle negatieve gevolgen van dien.
Bewijzen
Zo is het ook met (vermeende) ‘bewijzen’. Wat voor de één een ‘onomstotelijk bewijs’ is, is voor een ander ‘twijfelachtig’ of zelfs een dwaling. Alles staat of valt met de perceptie van degene die waarneemt, de interpretatie, het ‘betekenis geven aan datgene wat de zintuigen waarnemen’, de programmering, de conditionering en de identificaties. Maar ook of alle mogelijke invalshoeken al zijn onderzocht en/of alle mogelijke gegevens al zijn verzameld. Het zal de reden zijn (ik ben me ervan bewust dat ook dit een interpretatie is, mijn interpretatie) waarom dominees, theologen, gelovige vrienden en kennissen op een gegeven moment afhaken wanneer ik van gedachten wissel over waarheid in het christendom, om maar een voorbeeld te noemen. Op een gegeven moment volgt er simpelweg geen reactie meer…. Wat heeft dat (mij) te zeggen?
Ik zou willen stellen dat wanneer we dé waarheid (bestaat die eigenlijke wel?) willen vinden of zo dicht mogelijk zouden willen benaderen we niet uit mogen gaan van een ‘uitgangspunt’. Wanneer we weigeren alle andere mogelijkheden aan een grondig(!) onderzoek te onderwerpen, te negeren en ‘een’ waarheid ‘aannemen’, bestaat het gevaar dat alleen ons uitgangspunt en die aangenomen waarheid zal worden bevestigd. Onze visie, perspectief zal zeer smal en beperkt zijn en het overzicht zal ontbreken. Ik vraag mij ook of we wel een mening mogen geven over iets waar we geen grondig onderzoek naar hebben gedaan.
Kunnen, durven we volledig open te zijn? Kunnen, durven we wérkelijk te onderzoeken? Hebben we voor onszelf helder wat maakt als dit niet zo is? Durven we te gaan onderzoeken hoe onze ‘versluiering’ eruit ziet, waardoorheen wij naar de wereld en zijn gebeurtenissen kijken? Hebben we de moed ons perspectief te verbreden en zo meer overzicht te krijgen? Laten we bereid zijn onze blinde vlekken te ontdekken.
Laten we steeds bereid zijn onze ideeën over wat waarheid is bij te stellen, te nuanceren. (Wat staat die bereidheid in de weg?) We denken vaak dat het het één is óf het ander, maar hoe vaak blijkt de waarheid niet toch ergens in het midden te liggen? In onze dualistische wereld, een wereld van tegenstellingen, is men snel geneigd om van het ene uiterste naar het andere te schieten. Men wil ons laten geloven dat het ongenuanceerd ‘of’ het één ‘of’ het ander is. Ik kom zelf vaak tot de ontdekking dat, in meer of mindere mate, voor beide visies vaak plausibele argumenten te vinden zijn. Is het niet vaak ‘of/of’ maar ‘en/en’? Is het niet een kwestie vanuit welk perspectief we kijken, waardoor er voor beide zijden iets te zeggen valt? We zijn niet (politiek) links of rechts maar allebei(?).
Wanneer we iets graag ‘willen’ zoeken zullen we het ook vinden. De vraag is daarbij of we niet teveel focussen op één facet en we wel oog blijven houden voor ‘het grote geheel’. Zoeken we ‘onze (veilige) waarheid’ of ‘de waarheid’? Houden we liever vast aan het ‘oude vertrouwde’ het ‘veilige bekende’, houden we de (onze) ‘illusie’, onze ‘vermeende waarheid’ liever vast? We zullen zo onze ideeën over de werkelijkheid bevestigd zien onder het motto “U geschiedde naar uw geloof”. We zijn sterk geneigd woorden, gebeurtenissen die onze waarheid bevestigen te koesteren en dat wat ermee in tegenspraak is te negeren, ontkennen, ontwijken.
Laten we geen slaapwandelaar of ‘wandelende dode’ worden of blijven. Laten we ons bewust worden van wat we denken en voelen. Laten we open en nieuwsgierig onderzoeken. Zo zullen we vinden ‘waar het ten diepste om gaat’: datgene wat verbinding brengt….
CITATEN OVER ‘WAARHEID’
Woorden toegeschreven aan Boeddha:
Geloof niet zomaar iets wat je hebt gehoord.
Geloof niet in tradities alleen omdat ze vele generaties doorgegeven zijn.
Geloof niet iets alleen op basis van het feit dat er veel over gepraat wordt.
Geloof niet iets omdat het zo staat geschreven in geschriften die afkomstig zijn van oude wijzen.
Geloof niet in vermoedens.
Geloof niet iets omdat een autoriteit, een docent of iemand die ouder is het zegt.
Geloof alleen iets nadat je het voor jezelf hebt uitgetest en op die manier hebt ontdekt, dat het zowel voor jou blijkt te werken alsook dat het ten goede komt aan alles en iedereen.
Accepteer het dan en leef er ook naar.
Woorden toegeschreven aan Boeddha:
Liefde is vereist om Waarheid te kennen en kennis van de Waarheid wordt uitgedrukt in Liefde.’
Joseph Murphy in ‘De kracht in jezelf’:
“U geschiede naar uw geloof.”
De mens is geneigd zijn eigen waarheden te bevestigen en datgene wat er niet mee overeenstemt, al dan niet bewust, te negeren. Zo wordt onze waarheid een ‘selffullfilling prophecy’: is dat ook DE waarheid of een kwestie van ‘wensdenken’? (red.)
Louise Hay schrijft in ‘Je kunt je leven helen’:
“Je kunt het krijgen zoals je hebben wilt.”
Neale Donald Walsch in ‘Een ongewoon gesprek met God’:
“Wij worden alleen naar die waarheid geleid waarvoor wij openstaan.”
“De waarheid is meedogenloos. Zij laat je niet los. Ze bekruipt je van alle kanten en toont je wat de werkelijkheid is. Dat kan vervelend zijn.”
(pagina 137)
Dirk de Wachter is psychiater en heeft eerder het boek ‘Borderline Times’ geschreven. Hij benoemt in zijn nieuwe boek in het hoofdstuk ‘Het onzegbare’ hoe het ‘onzegbare’ onderwerp ‘liefde’ benaderd kan worden: vanuit de fysiologie (brein), psychologie en de filosofie. In de paragraaf ‘de wijze mens’ vind hij ‘levenswijsheid’ onontbeerlijk in de liefde. Behalve neurologische en psychologische kennis acht hij ook filosofische basiskennis belangrijk. Waar ik naar toe wil is de woorden die hij noemt in het kader van werkelijkheid/waarheid en wat ik zou willen noemen het ‘out-of-the-box-denken’. Hij schrijft “Zonder filosofische grond blijven onze gedachten ongerichte flarden tekst zonder samenhang.” Maar in het kader van de zoektocht naar waarheid en die zo dicht mogelijk te kunnen benaderen verbouw ik een zin op pagina 49 en kom tot het volgende:
Dirk de Wachter – (vrij naar) ‘Liefde, een onmogelijk verlangen?‘
“Om een volledig en genuanceerd beeld van de werkelijkheid te kunnen krijgen is het belangrijk om los te willen/durven/kunnen komen van de eigen gedachtekaders”.
Thomas Nagel – ‘Wat betekent het allemaal? – Filosofie
Ik zie filosofie als hulpmiddel om de ‘waarheid’ te ont-dekken. Een mooi boekje hierover is onlangs verschenen van Thomas Nagel: ‘Wat betekent het allemaal?’
Thomas Nagel schrijft hierin:
“Wie erachter wil komen of dat wat in zijn geest bestaat, iets zegt over dat wat erbuiten bestaan, kan niet afgaan op de dingen zoals die – in zijn geest – schijnen te zijn.”
(pagina 15)
“De werkelijke wereld waarin je leeft is een concept van de werkelijkheid. Ons idee van de dingen die bestaan, is gewoon ons idee van wat we kunnen waarnemen.”
“In de zienswijze van het ‘verificationisme’ wordt ervan uitgegaan dat onze waarnemingen soms niet kloppen, maar dat dit helemaal niet erg is. Het betekent dat ze kunnen worden gecorrigeerd door andere waarnemingen.”
(pagina 21)
“Het egocentrisch dilemma: Er lijkt geen uitweg uit de kooi van je eigen geest.”
(pagina 23)
“De meeste van onze alledaagse overtuigingen handhaven we ondanks het feit dat ze misschien wel volkomen onjuist zijn en dat we die mogelijkheid niet kunnen uitsluiten.”
(pagina 24)
Waarom haten ze ons eigenlijk? – Frits Bosch, red.
Het boek dat onder redactie van Frits Bosch tot stand is gekomen is van de drukpersen van drukkerij ‘De Blauwe Tijger’ gerold naar aanleiding van de vraag van Jeroen Pauw in zijn tv-programma pal na de terroristische aanslagen van 22 maart in Brussel op vliegveld Zaventem en de metro aldaar. “Waarom haten ze ons eigenlijk?” Zijn tafelgenoten hadden hem onthutst aangekeken en het bleek een moeilijke vraag: er volgde geen bevredigend antwoord. Dit bracht Frits Bosch ertoe om vanuit verschillende invalshoeken en vakgebieden arabisten, filosofen, theologen, geschiedkundigen, christenen en moslims deze vraag voor te leggen en er een boek over te schrijven.
Dat er uitspraken vanuit dat boek in dit essay over ‘waarheid’ terecht zijn gekomen, komt omdat de benadering om het onderwerp over de achtergronden aan de orde te stellen, mij zeer aanspraken en niet mogen ontbreken.
“Uiteraard kunnen we niet claimen dé wijsheid in pacht te hebben. Belangrijk is te leren, te luisteren, open te staan voor argumenten, bereid te zijn om meningen bij te stellen en feiten te respecteren.”
“De bedoeling is dat de inhoud van dit boek nuance, verdieping en duiding verschaft.”
Frits Bosch noemt onder andere herhaaldelijk het boek ‘Waarover men niet spreekt’ van Wim van Rooy aan. Er zijn immers veel zaken waarover men, bewust of onbewust, liever niet spreekt omdat deze ‘gevoelig’ liggen. ‘Gevoelig’ omdat bij het wél spreken erover de kans bestaat dat de eigen ideeën die houvast en betekenis geven onder druk kunnen komen te staan, op zijn minst genuanceerd blijken te moeten worden, wellicht bijgesteld of onze bestaande ideeën zelf volledig onderuit halen. En wie is daartoe bereid?
Frits Bosch noemt in dit kader terecht ook de zin “Wat men niet onderzoekt”. Want een werkelijk en diepgaand onderzoek is ook niet iets waar velen op zitten te wachten. Veel mensen blijven liever staan, bij hun stand-punten en rots-vaste overtuigingen. Men wil andere invalshoeken, nieuwe perspectieven helemaal niet objectief onderzocht hebben, resultaten van onderzoeken die hun eigen ideeën ondermijnen niet weten of bagatelliseren. En, begrijpelijk: ze stellen liever geen verdere, verduidelijkende, verdiepende vragen….
Sri Nisargadatta Maharaj in ‘Ik ben/Zijn’ (advaita vedanta) over ‘waarheid’:
“De waarheid is eenvoudig en voor iedereen toegankelijk. Waarom maak je het zo moeilijk? De waarheid is vol liefde en jouw liefde waard. Ze omvat alle dingen, aanvaardt alle dingen en reinigt alle dingen. Onwaarheid is moeilijk, gecompliceerd en een bron van narigheid. Die wil altijd iets, verwacht altijd iets en stelt eisen. Omdat zij een vervalsing is, namaak, is zij leeg, altijd afhankelijk van een bevestiging en geruststellende omstandigheden. Zij is altijd bang voor een helder onderzoek en vermijdt dat dan ook. Zij vereenzelvigt zich met elk steuntje, hoe zwak en tijdelijk ook. Maar alles wat zij ontvangt, raakt ze weer kwijt en vraagt dan om meer.”
(pagina 136)
“Ruim obstakels uit de weg: het verlangen om vervalsingen in stand te houden, en angst voor de waarheid.” (pagina 577)
Alexander Smit:
“We identificeren ons met allerlei ideeën, concepten en normen. Deze vormen een harnas (een ‘gevangenis’, red.). Ze vormen een schijnsituatie. Dingen willen behouden komt voort uit angst. Waarin je geconditioneerd bent voel je je thuis.”
Mooji
In het land van “Ik weet het”,
zal er altijd competitie, jaloezie, trots, arrogantie en pretentie zijn.
Het is een agressief domein – het rijk van het ego.
Wees geen inwoner van dat rijk.
In het land van “Ik weet het niet”,
zijn de inwoners niet met elkaar in conflict.
Ze zijn op een natuurlijke manier rustig, gelukkig en vredig.
Het is het land waar de wijzen wonen.
(Met dank aan de ‘inspiratiemail’ van ‘Inzicht-Nu’ / 4-4-2019)
Wat destillaties uit de dvd ‘Alles over niets’.
“We zitten in een conditionering van afspraken.”
Commentaar: We zitten ‘vast’ in een conditionering van afspraken. Het gaat er m.i. om dat we bereid zijn te onderzoeken en te gaan herkennen in welke conditioneringen wij zelf vastzitten en niet op willen geven. Het herkennen van die neiging ook. (red.)
Jan van Rossum:
“We begrijpen elkaar niet omdat we anders geconditioneerd zijn. Ons zelfbeeld is bepaald door onze opvoeding. De één is meer bewust dan de ander. Er zijn gradaties van onwetendheid.”
“We stapelen identificaties op identificaties”.
Zoë:
“Alles wat we zien en ervaren is een interpretatie van de ‘mind’. We kunnen niet leven zonder in een verhaaltje te zitten.”
We zetten onszelf vast in ons verhaal.”
Citaat van Jan van de Oever (leraar non-dualiteit) in een interview:
Mensen geloven dat niet omdat ze geïnvesteerd hebben in hun gevangenschap.”
“Martelaars zijn de grootste domoren, want voor de waarheid hoef je niet te sterven, voor geloof wel. Voor een geloof krijg je een martelaar, voor de waarheid niet.”
Philip Renard in ‘Hoe licht en vrede verschillend werden’ (InZicht / 09-2008):
“Waarheid is wat voorafgaat aan alle ideeën over (en ‘voordelen’ van) man of vrouw, en wat voorafgaat aan alle vermomming of strategie.”
Eerlijk zijn – (vrij naar) Jeff Foster
Eerlijk zijn betekent elkaar de waarheid vertellen,
zonder verwachting, zonder uit te zijn op een bepaald resultaat,
zonder te proberen de ander te manipuleren of te kwetsen.
Eerlijk zijn betekent elkaar de waarheid vertellen
en bereid te zijn om alle consequenties daarvan te ondervinden.
Het betekent de waarheid te vertellen,
niet met als doel om de ander te veranderen of te fiksen,
maar eenvoudigweg omdat je de waarheid verkiest
boven het ophouden van een leugen.
Er zijn maar weinig mensen bereid om werkelijk te luisteren naar iets dat ze niet graag willen horen.’ (Bron: onbekend)
Mario Vargas Lloga in het programma Buitenhof (18-08-2013):
“Wees bereid om over alles je mening, opvattingen aan te passen. Erken de mogelijkheid dat je er wel eens naast zou kunnen zitten.“
Zangeres Madonna zingt in haar prachtige nummer ‘Frozen’ het volgende:
“Your eyes only see, what your eyes want to see.
You’re frozen, when your heart’s not open.”
Sinead O’Connor
Sinead O’Connor is muzikante. In dagblad Trouw stond zaterdag 3 maart 2013 en er stond een mooi artikel van haar. Het thema ‘scheiding’ (en naar mijn idee dus ook ‘eenheid’) komt in dit stukje ter sprake. Ik kan mij verplaatsen in haar boosheid, maar ik vind het wel jammer dat ze spreekt van ‘strijd’ (ze spreekt over ‘vechten’). Dit is wat ze zegt in het betreffende interview:
“Alle ‘ismes’ scheiden mensen alleen maar. Die mensen van de kerk respecteren de Heilige Geest niet. Ze hellen meer over richting die andere vent (de duivel – red.). Dat maakt met erg boos en dat is waarom ik zo hard vecht als ik kan. Men zegt wel eens: als God op aarde zou zijn, zouden mensen zijn ramen ingooien. En daar ben ik het mee eens. Voor mij zijn religie en God twee heel verschillende dingen. Ik geloof in Jezus. Maar geloof ook dat hij anti-religieus was. De kerk denkt dat ze God is, maar ze verduistert God juist.”
Leon Festinger (1919-1989, Amerikaans sociaal psycholoog):
“Wanneer steeds meer mensen ervan kunnen worden overtuigd dat het geloof correct is, dan moet het blijkbaar wel kloppen.”
Klazien Weekers-Vromans:
“Waarheid heeft niets te verbergen en niets te prediken.”
Schrijfster Roos Vonk op haar blog:
– Hij komt leuk over, ik mag hem, dus hij zal wel gelijk hebben.
– Het is duur, dus het zal wel goed zijn.
– Het is al bijna op, dus iedereen wil het kennelijk hebben.
– Als iedereen het vindt, zal het wel kloppen.
– Het ziet er goed uit, dus de inhoud zal ook wel goed zijn.
– Het staat in een wetenschappelijk tijdschrift, dus het is goed uitgezocht.
– Hij is een deskundige dus hij weet het.
– Er zijn zoveel argumenten, dan is het vast waar.
– Als dit ingewikkelde nieuwe stofje erin zit zal het wel werken.
Als mensen iets vaker horen, gaan ze het vanzelf geloofwaardiger vinden.
Trucs die zo op het oog lijken alsof ze alleen werken voor domme sukkels, zijn trucs waar we met z’n allen voortdurend intuinen.
Sylvain Ephimenco
‘Zoekend naar zekerheid graven groepen zich in hun eigen gelijk in’.
M. Huizer:
“De waarheid laat zich graag onderzoeken, bekritiseren en uitdagen.“
Michiel Jansen-Dings in Dagblad Trouw 10-06-2014:
“Wie wil beginnen met begrijpen hoe onze werkelijkheid in elkaar steekt, doet er goed aan zijn eigen overtuigingen tegen het licht te houden.”
Liesbeth Noordegraaf-Eelens in Dagblad Trouw 04-07-2014:
“Accepteer nooit zomaar een waarheid, ook niet als die door heel veel anderen wordt aangehangen.”
Cees van der Laan in een reclamecampagne voor Dagblad Trouw (2014):
“Wie op zoek is naar de waarheid, moet wel durven twijfelen. Twijfel is een kracht: neem niet zomaar iets aan, maar vraag door en onderzoek.”
Tim de Mey in “Het voordeel van de twijfel” over ‘kritisch zijn’ / Dagblad Trouw / 26-11-2014:
“Kritisch zijn is in de eerste plaats zelfkritisch zijn. Het is durven twijfelen aan je eigen overtuigingen over hoe de wereld in elkaar zit, over wat we moeten doen en laten, en hoe we met elkaar en de wereld moeten omgaan.”
Hans Aarsman / Dagblad Trouw / 28-02-2015:
“Het leven wordt rijker als je het ziet als een bron van ontdekkingen.”
“Ga als een detective door het leven.”
Cabaretier Thijs van Meerberg in Dagblad Trouw / 07-03-2015:
“U weet wat u weet, maar u zou moeten weten wat u niet weet.”
Schrijver Yves Petry in Dagblad Trouw / 14-04-2015:
“Woorden dienen om met onze onwetendheid om te gaan, niet om zogenaamde waarheden te verkopen.”
Arita Baaijens / Tien Geboden / Dagblad Trouw / 09-01-2016:
“Die staat van verdwaald zijn is het grootste goed. Zeker weten is een doodlopend straatje. De kunst is te leven op de rand van het mysterie, waar vragen niet op antwoorden wachten maar richting geven aan de zoektocht die nooit ten einde komt.”
Dirk de Wachter in de Tien Geboden / Dagblad Trouw / 12-01-2019:
“Een eerlijk mens bedekt de waarheid af en toe een beetje. Zeg op uw sterfbed niet tegen uw geliefde: ‘Weet ge nog, zestig jaar geleden? Toen heb ik u bedrogen met uw beste vriendin.’ Zwijg. En sterf. Alstublieft.“
“Wat is dat toch met onze obsessie voor ‘de waarheid’? We zijn vanuit de Victoriaanse duisternis in een tijd van hypertransparantie gekomen. Alles moet maar gezegd en getoond worden. Voor mij hoeft het niet. Sommige dingen kunnen beter in het donker verborgen blijven. Dat vind ik. Voilà.”
Boekrecensie Ruben Mersch – ‘Waarom iedereen altijd gelijk heeft’ / Dagblad Trouw / 29-10-2016:
“De menselijke geest blijkt feiten en normen grondig door elkaar te mixen, op zoek naar het eigen gelijk. Het resultaat is dat tegenstanders in een debat vaak in hun eigen werkelijkheid leven, en met eigen feiten perfect hun standpunt onderbouwen. Er is iets tegen te doen.”
Ivan Wolffers / Tweetessay / Dagblad Trouw / 15-02-2017:
“Je denkt dat het interessant is te vertellen wat mensen nog niet weten, maar ze luisteren liever naar het vertrouwde.”
Torfsrik / Tweetessay / Dagblad Trouw / 15-02-2017:
“Morele moed. Vooral wat je bijna niet durft te zeggen, mag je nooit verzwijgen.“
Joost van Velsen / De Tegel / Dagblad Trouw / 04-03-2017:
“Verandering van spijs doet eten.”
Niet erg origineel, maar:
“De deur der verandering zit meestal potdicht.”
De vraag van Monique Slingeland / Worden we van filosofie gelukkig / Dagblad Trouw / 01-04-2017:
“Een van de basisvragen waar het de denkers (filosofen, red.) om gaat is natuurlijk die naar de waarheid. Uit ervaring weet ik dat die vraag in een wat strengere godsdienstige omgeving tot behoorlijk veel onrust kan leiden. Dat is vooral omdat ‘waarheid’ daar al gauw iets krijgt van eeuwig en onveranderlijk, van óf gelijk hebben óf er naast zitten. Want er is, volgens de opvatting in die kringen, maar één echte waarheid. Bij filosofen is de waarheid beweeglijker, heb ik begrepen, en kan die meegroeien met de tijd of de omstandigheden.”
“Je moet volgens mij wel erg sterk in je schoenen staan om de waarheid onder ogen te zien, om in grote helderheid te analyseren wat het probleem is en dat dan vast te stellen.”
Naar aanleiding van het overlijden van socioloog Zygmunt Bauman schrijft Stevo Akkerman een column met betrekking tot de ‘sociale media’ en wat Zygmunt Bauman daarover heeft gezegd. Met name de onderstreepte gedeelten geven aan dat men gehecht lijkt te zijn aan wat ik hier zal noemen ‘de waarheid van de groep’, het ‘bewaken’ van die waarheid t.o.v. de buitenwereld en dat men vaak een bevestiging zoekt van het eigen, veilige gelijk en niet snel geneigd is andere invalshoeken te onderzoeken.
Column – Stevo Akkerman / Dagblad Trouw / 11-01-2017:
‘Kudde’ – Uittreksel
Zygmunt Bauman (overleden 09-01-2017 red.) noemde de sociale media ‘een valstrik’. Twitter, Facebook, Instagram & Co creëren eenkennige groepen die andere even eenkennige groepen virtueel de hersens inslaan, om zich daarna snel weer terug te trekken in het warme gezelschap van het grote eigen gelijk.
Bauman voert aan dat sociale netwerken kunstmatig zijn, ze worden door de gebruikers naar believen samengesteld, met als gevolg dat een wereld naar hun eigen smaak ontstaat. “Sociale media leren je niet een dialoog te voeren. De meeste mensen gebruiken ze om een ruimte te creëren met als enig geluid de echo van hun eigen stem.”
Overal organiseert men het denken liefst groepsgewijs. Daar zijn geen sociale media voor nodig. Wie zich vroeger liet voeden door De Telegraaf, ‘Tros Aktua’ en Elsevier kreeg een heel andere werkelijkheid opgediend dan die van de Volkskrant, Vara en Vrij Nederland, en beide volksdelen gedroegen zich binnen hun eigen hekwerk als braaf blatende kuddedieren.
Als de neiging om zich terug te trekken in eigen kring nu nog sterker is dan toen, en ik geloof wel dat dat zo is, lijkt mij dat niet de schuld van de sociale media maar van interne en externe druk op allerlei gemeenschappen: kerken, partijen, vakbonden, verenigingen – ze brokkelen af.
Als mensen houvast zoeken in virtuele netwerken, dan is het omdat het houvast elders is verdwenen. Gevaarlijk is het wel. Als de dialoog verdampt en alles en iedereen moet wijken voor het luidkeelse eigen gelijk, komt de democratie in gevaar – eerst als mentaliteit (dat is in Nederland al het geval), vervolgens ook als systeem (voorbeelden te over).
Bauman zelf, geboren in Polen, communist geweest, als Jood zijn land uitgejaagd, was een banneling, en hij prees die positie: los van welke groep dan ook, had hij geen andere keuze dan de confrontatie met het onbekende aan te gaan. Ik zeg niet dat wij allemaal in ballingschap moeten, maar af en toe een (denk)reisje zou best nuttig kunnen zijn.
Bas Roetman in een interview met bisschop Adrianus Simonis over de 50 jaar oude encycliek ‘Humanae Vitae’ / Dagblad Trouw / 28-07-2018:
“Iets is niet waarheid omdat de paus het zegt, maar de paus zegt het omdat het waarheid is.”
Uit: ‘De hele olifant in beeld’ van Marja de Vries.
Een bekend soefi-verhaal uit de 12e eeuw gaat in het kort als volgt:
“Voorbij Ghor was een stad, wiens inwoners allemaal blind waren. Op een dag kwam er een koning met zijn hofhouding en zijn leger naar deze stad en zette daar zijn kamp op. Deze koning bezat een olifant, die hij gebruikte om ontzag af te dwingen bij de mensen.
De mensen stonden te popelen om de olifant te zien en sommige blinden renden vooruit om te ontdekken wat het was. En omdat ze geen idee hadden wat de vorm of het uiterlijk van de olifant was, verzamelden ze informatie door een gedeelte ervan te betasten. Ieder van hen dacht dat hij iets begrepen had, omdat hij een gedeelte op de tast onderzocht had.
Toen ze met het nieuws terugkwamen bij hun stadgenoten, werden ze onmiddellijk omgeven door mensen, die nauwelijks konden wachten om van hen – die het zelf verkeerd begrepen hadden – te horen wat ze dachten dat de waarheid was. Ze stelden vragen over de vorm en het uiterlijk van de olifant en ze luisterden naar wat hen daarover werd verteld. De man die het oor had aangeraakt werd gevraagd om de aard van de olifant te beschrijven en hij zei: “Het is een groot, ruw ding, zo groot als een tapijt.” Degene die de slurf had aangeraakt zei: “Ik weet wat het is. Het is een rechte en holle pijp, vreselijk en vernietigend.” Degene die een poot had onderzocht zei: “Het is krachtig en stevig, zoals een pilaar.” Elke persoon beschreef de olifant overeenkomstig een eerder opgedane ervaring, iets waarmee zij hem konden vergelijken. Toen begonnen zij te discussiëren. “Jouw olifant was niet de echte, de jouwe was illusie, de mijne is de enige echte”, enzovoort. Later legde de drijver hun uit: “Niemand kan een volledig beeld van de olifant hebben”.
“Het enige wat jullie kunnen doen is al jullie verschillende ervaringen van ‘olifant’ bij elkaar brengen en uit al deze ervaringen kunnen jullie je een beeld vormen van een nieuw schepsel dat bekend staat als ‘olifant’. Maar het is de som van al deze delen en iets meer dat het hele schepsel ‘olifant’ vertegenwoordigt.”
Verder in dit boek over ‘waarheid’ (met commentaar van mij):
“Iedere waarheid heeft op haar eigen niveau en vanuit haar eigen perspectief. Iedere waarheid kan slechts waar zijn binnen een bepaalde context, hoewel we ons niet altijd bewust zijn van die context. Zo’n context kan bijvoorbeeld gevormd worden door onze overtuigingen, en dat kunnen zowel onze bewuste als onze onbewuste overtuigingen zijn.”
“De grotere context van onze relatieve waarheid is onze staat van bewustzijn. Ieder model dat wij ons van de waarheid vormen, kan slechts een weerspiegeling zijn van ons eigen niveau van bewustzijn. De wijsheidstradities vertellen ons dat het onmogelijk is om iets te begrijpen wat voorbij ons huidige niveau van bewustzijn ligt. Gelukkig is het wel mogelijk om ons te ontwikkelen en als gevolg daarvan voorbij ons huidige niveau van bewustzijn te gaan.”
“Ons denken en ons begrijpen worden beperkt door onze huidige overtuigingen en ons huidige niveau van bewustzijn. De doorbraak komt zodra het ons lukt om oude theorieën los te laten en ons te bevrijden van dat waarmee we ons vast blijven houden aan ons huidige beperkte niveau van bewustzijn. Dat is wat ruimte maakt voor de ziel, waardoor we kunnen gaan functioneren in de openheid en uitgestrektheid voorbij de gebruikelijke gedachten. Dat is wat ons naar een hoger niveau van bewustzijn brengt. Een dergelijke verandering in ons perspectief kan ons leven ingrijpend veranderen.”
“Wat waar is voor iemand met een beperkte staat van bewustzijn is mogelijk niet waar vanuit het perspectief van iemand met een ruimere staat van bewustzijn. Wat een waarheid is voor iemand met een ruimere staat van bewustzijn kan een onwaarheid lijken voor iemand die een beperkte staat van bewustzijn kent.”
“Alle waarheid is relatief maar er bestaat toch ook een Absolute Waarheid.”
Mijn commentaar hierop:
IS dat zo?? Hoe definieer je dan ‘Absolute Waarheid’, hoe ziet die zogenaamde ‘Absolute Waarheid’ er dan uit??
In het boek ‘Filosofie voor beginners‘ van Donald Palmer las ik dat er over de Absolute Waarheid door ons mensen niets te zeggen valt omdat die, door onze beperkte zintuigen, ons bevattingsvermogen te boven gaat. Hij schrijft:
“Wat wij waarnemen is vrijwel altijd een relatieve waarheid en als zodanig slechts een gedeelte van de Absolute Waarheid.”
“De enigen die de Absolute Waarheid kennen, zijn mensen die mystici genoemd worden.”
Mijn commentaar hierop is dat ook dit een stelling is waarvan niet vaststaat of dit ‘DE’ waarheid is. Marja legt dit hierna uit, maar ook dat zijn naar mijn idee stellingen die mogelijk aan te vechten zijn.
Marja de Vries:
“Het is dit inzicht in de Absolute Waarheid dat in essentie aan alle wijsheidstradities ten grondslag ligt.”
“Vanuit het perspectief van de mysticus – vanuit zijn of haar ervaring van één-zijn-met-alles – bestaat er geen echt of onecht, waar of niet waar, dualisme of non-dualisme, maar slechts gewaarwording van dat wat is. Deze ultieme Realiteit betreft zowel het ongemanifesteerde als het tijdloze.”
“De Vedische teksten stellen dat de fysieke wereld in feite een wereld van maya, illusie, is. Vanuit dit absolute standpunt is volgens de mystici de Absolute Waarheid ‘datgene wat eeuwig en oneindig is’.”
“Wanneer wij ons bewustzijn ontwikkelen, zullen ook ons eigen perspectief en onze overtuigingen en dus ook ons beeld van de waarheid mee ontwikkelen. Hoe groter ons perspectief wordt, des te duidelijker wordt het dat waarheden relatief zijn. Zo wordt ook de achterliggende samenhang en synthese helderder van waaruit we waarheden kunnen doorgronden.”
“In onze zoektocht naar de Waarheid zullen we er steeds mee geconfronteerd worden dat wat door de één als waarheid wordt beschouwd, voor de ander mogelijk niet waar is. Omdat ons eigen perspectief altijd relatief is, stelt de hermetische filosofie dat het daarom zinvol is om altijd te zoeken naar de ‘andere kant’ van iedere kwestie, ook daar waar de ene waarheid relatief is en de andere waarheid absoluut.”
“Al onze waarnemingen zijn aangewezen op een eigen relatieve referentiekader. Om zo’n eigen referentiekader te creëren, maken onze zintuigen die ons onze werkelijkheid beschrijven voortdurend vergelijkingen en op basis daarvan nemen we de dagelijkse fysieke realiteit eigenlijk uitsluitend als relatieve verschillen waar. Wat we zien is volledig afhankelijk van de letterlijke en figuurlijke positie van waaruit we kijken, en het is slechts de context die aan de gegevens hun betekenis of waarde geeft.”
“Er is niet één waarheid, maar er zijn meerdere waarheden. Objectieve kennis bestaat niet, omdat alles en iedereen de wereld beschouwt vanuit een eigen, door belangen en omstandigheden gekleurd relatief perspectief. Op basis daarvan worden alleen relatieve waarheden ontdekt.”
Uit het boek ‘Samenlevingen in balans’ door Marja de Vries:
Anna Lemkow: “Hoe meer onze visie omvat, des te dichter naderen we de waarheid of de werkelijkheid.” (pagina 20)
“Binnen Samenlevingen in Balans bestaat niet de verwachting dat we inzichten of overtuigingen op gezag van anderen aannemen. Waarheid wordt namelijk niet beschouwd als iets wat we van anderen kunnen leren. In plaats daarvan wordt iedereen aangemoedigd om trouw te zijn aan zichzelf. Dat wil zeggen dat we worden gestimuleerd om te vertrouwen op onze eigen innerlijke autoriteit en om onze persoonlijke ervaring te beschouwen als onze eigen ultieme bron van waarheid.”
“Waarheid is in Samenlevingen in Balans niet iets wat we kunnen ‘weten’ en vervolgens kunnen negeren in ons dagelijks leven. In plaats daarvan wordt verwacht dat individuen de inzichten op basis van hun persoonlijke spirituele ervaringen in praktijk brengen door ze bewust te belichamen.”
“Spiritualiteit wordt daarom ook gezien als een proces en het leven als een reis vol lessen om al doende steeds meer te worden wie we in essentie zijn.”
(pagina 74)
“Mensen die alleen bekend zijn met externe autoriteiten vervangen het contact met het innerlijk Zelf door geloof. Ze doen dat omdat ze zich zo achter dat geloof kunnen verstoppen en niet verantwoordelijk hoeven te zijn voor hun daden. Uiteindelijk leidt dat ertoe dat we niet meer weten van het bestaan van ons innerlijk Zelf, laat staan dat we weten wat het potentieel van dat Zelf is.”
“Wanneer we het bestaan van het innerlijk Zelf ontkennen, zijn we ook niet in staat om de waarheid over onze situatie te zien. We zien dan niet, dat de voorwaarde om de volledige verantwoordelijkheid voor ons eigen leven te kunnen nemen, het contact met ons innerlijk Zelf is.”
“Bij alle vormen van leren wordt de persoonlijke ervaring beschouwd als de ultieme bron van waarheid. In Samenlevingen in Balans bestaat de overtuiging dat waarheid niet iets is wat we van anderen kunnen leren. Alleen op basis van onze persoonlijke ervaringen en de reflectie en integratie daarvan kunnen we onze eigen innerlijke waarheden vinden en innerlijk gemotiveerd handelen op basis van innerlijke waarden en integriteit. Daarom bestaat er binnen deze samenlevingen niet de verwachting dat kinderen inzichten of overtuigingen op gezag van anderen aannemen, want juist door dat laatste bestaat het risico dat we ons innerlijke vermogen om waarheid te herkennen verliezen.”
(pagina 142)
“Om te voorkomen dat het vertrouwen in de innerlijke autoriteit verloren gaat wordt bij alle vormen van leren de persoonlijke ervaring beschouwd als de ultieme bron van waarheid. In Samenlevingen in Balans bestaat de overtuiging dat waarheid niet iets is wat we van anderen kunnen leren. Alleen op basis van onze persoonlijke ervaringen en de reflectie en integratie daarvan kunnen we onze eigen innerlijke waarheden vinden en innerlijk gemotiveerd handelen op basis van innerlijke waarden en integriteit. Daarom bestaat er binnen deze samenlevingen niet de verwachting dat kinderen inzichten of overtuigingen op gezag van anderen aannemen, want juist door dat laatste bestaat het risico dat we ons innerlijke vermogen om waarheid te herkennen verliezen.”
“Paula Underwood leerde van haar vader “De regel van zes: ze leerde om voor ieder waarneembaar verschijnsel ten minste zes verklaringen te zoeken die het verschijnsel verklaarden. ‘Waarschijnlijk zijn er wel zestig, maar als je er zes vindt, zal het je gevoelig maken voor de complexiteit van het universum en voor de vele verschillende manieren waarop we iets kunnen waarnemen. Het zal voorkomen dat je je fixeert op de eerste aannemelijke verklaring als De Waarheid.”
(pagina 155)
Shelley E. Taylor: “Alles onthult een fundamentele waarheid over de menselijke natuur. … de hersenen en het lichaam zijn ontworpen om te zorgen (…) en dus om relaties met anderen aan te gaan, te onderhouden en gedurende ons hele leven te koesteren. Vanaf de tijd in de baarmoeder tot in ons volwassen leven hangt wie we zijn — ons karakter en zelfs onze fysieke gezondheid — af van de mensen die voor ons zorgen en hoe goed we met hen kunnen omgaan — onze moeders, vaders, vrienden en geliefden. (…) deze relaties beïnvloeden, en worden gedurende ons leven fundamenteel beïnvloed door onze biologie op een manier die onze gezondheid en ons welzijn beschermt of belemmert.”
(pagina 171)
“De neiging om de verantwoordelijkheid voor onszelf af te schuiven blijkt een hele serie andere zaken te kunnen veroorzaken. Het leidt ertoe dat vertrouwen in onze innerlijke autoriteit afbrokkelt en we ons steeds afhankelijker gaan voelen van een externe autoriteit. Hierdoor vindt er in ons een strijd plaats tussen de informatie die we op gezag van anderen hebben aangenomen en onze — bewuste of onbewuste — innerlijke waarheid op basis van ons innerlijk Zelf.”
Estcheemah stelt dat het in deze situatie niet ongebruikelijk is dat we ons innerlijk Zelf aanvallen of zelfs belachelijk maken. Dat zal ten koste gaan van het laatste beetje vertrouwen in onszelf dat er nog was, waardoor we uiteindelijk het contact met ons innerlijk Zelf helemaal kwijtraken. Dat is het moment waarop we alle informatie die afkomstig is van ons innerlijk Zelf volledig gaan vervangen door dat wat we ‘geloven’ of op gezag van een externe autoriteit aannemen. Dat doen mensen, legt Estcheemah uit, ‘omdat ze zo de verantwoordelijkheid voor hun eigen acties proberen te ontlopen door zich achter dat geloof te verstoppen’. In deze situatie, waarin we het contact met wie we in essentie zijn, kwijtgeraakt zijn, is ons zelfbeeld laag en groeit onze behoefte om door anderen geliefd of bewonderd te worden.”
(pagina 181)
“Dit alles betekent ook dat, om deze neerwaartse spiraal te kunnen omkeren, het noodzakelijk is dat we ons opnieuw de waarheid herinneren over wie we in essentie zijn. De verschillende wisdomkeepers vertellen ons dat er daarom precies in deze tijden van grote duisternis, een paar duizend jaar geleden, op verschillende plekken op de aarde zeer bijzondere individuen verschenen om ons te helpen om ons dat alles opnieuw te herinneren.”
(pagina 191)
“In haar boek ‘De Gnostische Evangeliën’ (1979/2005) schrijft de Amerikaanse godsdienstwetenschapper Elaine Pagels, die deel uitmaakte van het onderzoeksteam dat de in 1945 gevonden Nag Hammadi-teksten bestudeerde, dat
“….deze teksten onthullen dat ook het doel van Jezus was om ons te helpen ons opnieuw te herinneren wie we in essentie zijn. In de eerste eeuwen van onze jaartelling, schrijft zij, beschouwden de vroege gnostici Jezus niet als iemand die ons van onze zonden kwam verlossen, maar als een spirituele leraar die ons kwam uitleggen dat de onderliggende oorzaak van het menselijk lijden de onwetendheid is over wie we in essentie zijn.”
Zo staat bijvoorbeeld in het Evangelie der Waarheid, een van de tweeënvijftig Nag Hammadi-teksten, te lezen:
“Onwetendheid … bracht pijn en vrees voort. En de pijn verdichtte zich als een mist, zodat niemand meer kon zien. Daarom is de dwaling machtig.”
“Volgens Elaine Pagels betekent dit dat ‘de meeste mensen dus in een situatie van vergetelheid of, in hedendaagse termen, in een onbewuste toestand leven’. Ze legt uit dat deze teksten ook beschrijven hoe Jezus probeerde met zijn eigen leven als voorbeeld ons niet alleen te herinneren aan wie we in essentie zijn, maar ons ook hoopte te inspireren tot zelfkennis via introspectie en het opnieuw contact maken met ons innerlijk Zelf, want, zo legde hij uit, het ‘Koninkrijk’ is in onszelf te vinden.”
“Historica Riane Eisler is tot de conclusie gekomen dat deze Nag Hammadi-teksten bovendien laten zien dat de leringen van Jezus ons expliciet lijken te willen herinneren aan de manier van leven van wat zij partnerschaps-samenlevingen noemt, en dus van Samenlevingen in Balans. We moeten niet gewelddadig zijn, maar de andere wang toe keren; wat wij niet willen dat ons geschiedt, moeten we een ander ook niet aandoen; we moeten onze naasten en zelfs onze vijanden liefhebben. In plaats van de “mannelijke deugden” ruwheid, agressie en dominantie moeten we boven alles wederzijdse verantwoordelijkheid, mededogen, zachtaardigheid en liefde hoogachten.”
“De gnostici erkenden dat het nastreven van gnosis een moeilijk proces is, waarin we te maken krijgen met een innerlijke weerstand, een innerlijk verzet waardoor we de neiging hebben om in de staat van beperkt bewustzijn te blijven.”
(pagina 193)
Lao Tse:
“Wat het meest vergevorderd is, kan lijken als het meest achtergebleven. Wat het meest achtergebleven is, kan eruitzien als het meest progressief. Dit is wat kan gebeuren met het Pad van Natuurlijke Waarheid.”
(pagina 195)
Richard Wilkinson en Kate Pickett doen in hun boek ‘The Spirit Level, Why Equality is Better for Everyone’ (2009) verslag van de resultaten van hun uitvoerige onderzoek.
De eerste conclusie is dat de vele verschillende sociale aspecten binnen een samenleving niet op zichzelf staan, maar onlosmakelijk met elkaar samenhangen.
De tweede conclusie is dat het ontstaan van sociale problemen niet samenhangt met de absolute hoogte van de inkomensniveaus binnen een samenleving, maar met de grootte van de inkomensongelijkheid tussen rijken en armen binnen een samenleving.
De derde conclusie is dat hoe groter de ongelijkheid binnen een samenleving is, des te groter ook vele andere problemen in die samenleving zijn.
Het lijkt, zo stelt Richard Wilkinson op basis van het onderzoek, ‘alsof alles moeizamer verloopt vanwege sociale ongelijkheid. Mensen hebben altijd al het idee gehad dat ongelijkheid verdeeldheid zaait en de maatschappij ondermijnt. Uit de cijfers blijkt dat dit gevoel beter klopt dan iemand ooit had beseft. Eerst was het slechts een persoonlijke impressie, maar nu is het een objectieve en aantoonbare waarheid geworden.
(pagina 205)
“Al op heel jonge leeftijd wordt ons geleerd onze gevoelens en onze eigen waarheid niet toe te laten, maar systematisch te ontkennen.”
(pagina 216)
“Als we ondanks alles de informatie van ons innerlijk Zelf als waarheid zouden herkennen en we samen daarmee ons ook ons ware doel zouden herinneren en zouden besluiten om daar volledig voor te gaan, zou dat automatisch het einde van het ego betekenen.”
“Wanneer er mogelijk toch berichten van ons Hoger Zelf tot ons doordringen, zal het ego die berichten proberen te overstemmen, te verdraaien, te vertroebelen of belachelijk te maken in de hoop dat we het alsnog niet zullen geloven.”
(pagina 226)
“Wanneer onze ratio net als ons ego koste wat kost de baas wil spelen, hebben we de neiging om onze eigen positie te rechtvaardigen en te verdedigen, om dat wat we niet begrijpen te bagatelliseren en om dat wat niet in ons straatje past te ontkennen. Dat kan ertoe leiden dat we vinden dat we gelijk hebben, terwijl we in feite permanent in paniek zijn en daarom niet voor rede vatbaar.”
“Het ego leert ons om egoïstisch, hebzuchtig, oordelend en bekrompen te denken. Door dit alles zijn we ten slotte niet of nauwelijks meer in staat om de oorspronkelijke informatie van het innerlijk Zelf— als dat ondanks alles toch tot ons doordringt — te onderscheiden van verdraaiingen daarvan door ons ego of onze ratio. Dat creëert wantrouwen in de boodschappen van onze innerlijke stem, waardoor het uiteindelijk vrijwel onmogelijk is geworden om onze eigen innerlijke waarheid nog te vinden en te volgen.”
(pagina 230)
“Zolang we ons ego, ons rationele, logische verstand en onze angst laten domineren, zal het moeilijk, zo niet onmogelijk zijn om contact te maken met alles wat zich voorbij de slotgracht bevindt.”
“Ons ego houdt ons gevangen, de culturele overtuigingen houden ons in zekere zin ook gevangen in de staat van permanente onbalans. Het feit dat we in deze staat essentiële delen van onszelf onderdrukken, heeft namelijk geleid tot de culturele overtuiging dat het goed is om ons te verlaten op externe autoriteiten en dingen op gezag van hen aan te nemen. Wanneer we dat wat de externe autoriteiten ons vertellen als waarheid accepteren, neemt het geloof in wat zij ons vertellen de rol van ons innerlijk weten en onze innerlijke wijsheid over.”
Estcheemah:
“Voor ons spiritueel inzicht zijn we afhankelijk geworden van ‘vertalers’, dat wil zeggen van mensen die ons vertellen dat zij nog wel in contact zijn met goddelijke wijsheid. ‘Dit brengt nog meer verwarring voort omdat de meeste vertalers zaaiers van angst zijn. Deze woorden zijn geen overdreven beweringen. Het zijn in feite nogal bescheiden beschrijvingen van wat er dagelijks op de Aarde gebeurt. We moeten begrijpen dat op ieder moment iedere religie een monster kan worden in plaats van een grote docent.”
“En deze situatie wordt nog gevaarlijker wanneer externe autoriteiten ons bovendien vertellen dat hun waarheid de enige echte waarheid is.”
Susan Griffin:
“Was het aanvankelijk de religie die ons vertelde dat we onze eigen zintuigen niet konden vertrouwen en dat we daarom de heilige geschriften en de autoriteit van de priesters moesten geloven, nu vertelt de wetenschap dat we de waarheid van objectieve experimentele gegevens en de autoriteit van wetenschappelijke experts moeten geloven.In beide systemen raken we niet alleen vervreemd van een wereld die wordt beschreven als misleidend; we raken ook vervreemd van ons eigen vermogen om te zien en te horen, te proeven en aan te raken, en om onze eigen ervaring te kennen en te beschrijven. Kortom, we raken er ook aan gewend om inzichten op basis van onze eigen ervaringen te negeren en niet langer te vertrouwen.”
“Het gevolg is dat we in de staat van permanente onbalans verstrikt raken in een verzameling bewuste en onbewuste persoonlijke en culturele overtuigingen, waarvan we geloven dat ze waar zijn. Omdat we echter niet hebben geleerd om werkelijk voor onszelf te denken, zijn we geneigd om onze overtuigingen ons ‘denken’ te noemen.”
(pagina 231)
Volgens de Zero Chiefs:
“De basis van iedere overtuiging is angst.”
“Dat betekent dat als we ons laten leiden door deze verzameling van bewuste en onbewuste persoonlijke en culturele overtuigingen, we ons in feite laten leiden door angst en de slinkse streken van ons ego. Omdat we ons in deze situatie weinig bewust zijn van de motivatie achter ons handelen, is het ook moeilijk om werkelijk bewuste keuzes te maken. Het betekent in de praktijk dat we meestal keuzes maken die gebaseerd zijn op onze egowensen en dat we vrijwel nooit de verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van onze keuzes. We staan daar niet bij stil of accepteren de mogelijke negatieve bijverschijnselen als noodzakelijk kwaad.”
“Dit alles is niet alleen erg verwarrend, maar vaak zijn deze overtuigingen bovendien tegenstrijdig met elkaar. Omdat het ego vindt dat we altijd gelijk hebben en het daarom al onze acties wil rechtvaardigen en verdedigen, kiest het ego uit al deze tegenstrijdigheden steeds dat wat het uitkomt, en zal het alles wat het niet uitkomt willen ontkennen. (Het zal niet bereid zijn ‘andere informatie’ die strijdig is met de eigen ‘overtuigingen’ te onderzoeken, maar zal geneigd zijn het contact met deze informatie te vermijden, ontwijken, negeren. Het ontbreekt dit ego aan de openheid en nieuwsgierigheid om een andere visie te onderzoeken. Red.). Het is dan ook niet verbazend dat de staat van permanente onbalans gekenmerkt wordt door een discrepantie tussen wat we weten, wat we geloven dat waar is, wat we denken, wat we zeggen, wat we doen en de manier waarop we leven.”
(pagina 232)
“De vicieuze cirkel waarin we verstrikt raken is de vicieuze cirkel van culturele conditionering. Wanneer generatie na generatie mensen het contact met hun eigen innerlijke waarheid kwijtraken en leren om waarheid op gezag aan te nemen van externe autoriteiten, die op hun beurt hun ideeën over waarheid ook op gezag van externe autoriteiten hebben aangenomen, leidt dat tot een situatie waarin niemand eigenlijk meer echt weet wat wel of niet waar is. Het betekent ook dat we geen onderscheid kunnen maken tussen waarheid, meningen en feiten en mogelijk zelfs zijn gaan geloven dat onze gedachten waar zijn. Vaak zijn we ons er ook niet van bewust dat de culturele overtuigingen in Samenlevingen uit Balans voor een zeer groot deel gebaseerd zijn op ego-overtuigingen en dat we een hele verzameling op angst gebaseerde culturele overtuigingen voor waar hebben aangenomen.”
(pagina 242)
“Het ontkennen en willen vergeten speelt een belangrijke rol in het versterken van de staat van onwetendheid, want vanwege het onvermogen om ‘slecht nieuws’ onder ogen te zien, is het ook moeilijk om onze huidige situatie onder ogen te zien.”
“In zijn boek ‘Het Helen van de Beschaving’ stelt Claudio Naranjo onder andere vanuit zijn veelzijdige psychotherapeutische achtergrond vast dat wat we in onze westerse cultuur beschouwen als onze normale staat van zijn, in feite een collectieve neurose is die samengaat met een soort collectieve blindheid.”
Wisdomkeeper Estcheemah:
“De werkelijkheid van onwetendheid van het Zelf is overduidelijk voor degene die het ziet, maar de persoon die onwetend is kan de waarheid over het Zelf niet zien.”
Ook zij noemt de druk om ons te conformeren een menselijke ziekte.
“Mensen belonen elkaar voor hun conformisme en dat brengt nog meer incompetentie voort. In de loop van de tijd wordt incompetentie de verwoester van alle dingen die ooit fijn en mooi waren”.
“We zijn gaan denken dat de ons vertrouwde manier van leven binnen Samenlevingen uit Balans gewoon is, dat het altijd zo geweest is en dus ook dat er geen alternatief is …”
“En geschiedenis en sociale veranderingen zijn we gaan zien als processen die buiten het kader en de macht van het menselijk handelen liggen. Met andere woorden, we hebben ook de culturele overtuiging dat let nu eenmaal zo is’ dat we als mens niet in staat zijn om sociale veranderingen te veroorzaken en dat onze geschiedenis zich buiten ons om voltrekt, als waarheid aangenomen.”
(pagina 249)
“In plaats dat we fouten zien als lessen waarvan we kunnen leren, verlaten we ons — vaak tegen beter weten in — op hopen dat iets zal gaan werken. Dit hopen is echter een andere manier om onze verantwoordelijkheid af te schuiven, of in de woorden van John Trudell: “Hopen is wachten om bediend te worden.” Samen met het egogevoel van superioriteit houdt dat ons gevangen in een zelfgecreëerde illusie. We gaan als het ware slapend door het leven. Onze normale staat van bewustzijn is in feite een soort “slaap”, waar we zo aan gewend zijn dat we ons zelfs niet meer realiseren dat we erin zitten.”
(pagina 250)
“Er is niets dat onze innerlijke wens om terug te keren naar de natuurlijke staat van balans en trouw te zijn aan de wensen van onze ziel kan vervangen. In de permanente staat van onbalans kunnen we nooit echt gelukkig zijn, hoeveel comfort, materiële rijkdom, macht, status, roem of autoriteit we ook verwerven.”
(pagina 251)
Don Miguel Ruizi:
“De zoektocht begon duizenden jaren geleden en mensen zijn nog steeds op zoek naar het paradijs dat we kwijtraakten. We zoeken naar de manier waarop we gewend waren te leven voordat we in onwaarheden geloofden: authentiek, waarachtig, liefdevol, vreugdevol. De waarheid is dat we op zoek zijn naar ons Zelf.”
(pagina 255)
Brooke Medicine Eagle:
“Liefde en angst zijn twee volledig verschillende rijken: ze vermengen zich niet geleidelijk met elkaar Op ieder moment besta je óf in het rijk van liefde en heelheid óf in het rijk van angst, structuur en afscheiding ...”
“We hebben moed nodig om ons op schijnbaar onbekend terrein te begeven, om zo bewust uit onwetendheid te geraken en om te ontdekken dat we veel meer kunnen dan we dachten dat we konden en dat het hele proces in wezen een vorm van thuiskomen is.”
(pagina 272)
“Alle wisdomkeepers adviseren ons om in het vervolg niemand meer te geloven en om — vanwege de listen van ons ego — ook onszelf niet meer te geloven, maar om in plaats daarvan te luisteren zonder te oordelen en alles te onderzoeken en om voor onszelf te herkennen wat wel en wat niet waar is. Wanneer we op de eerste plaats eerlijk zijn naar onszelf, zullen we steeds beter leren om de waarheid te herkennen op het moment dat we diep vanbinnen voelen dat het de waarheid is.”
(pagina 274)
Machaelle Small Wright:
“… er komt een moment waarop je alles onder ogen zult moeten zien — alle emoties, pijn, ervaringen — om deze ervaringen volledig in jezelf te gronden, hun doel te begrijpen en ze dan te transformeren.”
(pagina 274)
Estcheema:
“We leren door ervaring. Ervaring is Leven — dat is waarom we leven.” Omdat de enige waarheid de waarheid van ons innerlijk Zelf is, raadt ze ons aan om altijd onze eigen gedachten te denken. Leer voor jezelf. “Dat is de enige manier om de pijn van je wanhopige onwetendheid te beëindigen.”
(pagina 282)
Don Miguel Ruiz:
“We gebruiken woorden voor het scheppen van onze niet-fysieke wereld — van dat wat we zien als onze waarheid — en daarmee creëren we onze werkelijkheid.”
(pagina 288)